Zaman, Türkiye'de yay?mlanan günlük gazete. 3 Kas?m 1986 tarihinde Fehmi Koru'nun yönetiminde yay?n hayat?na ba?layan gazete, günümüzde Ekrem Dumanl? genel yönetmenli?inde yay?n hayat?na devam etmektedir.[1]
GENAR Ara?t?rma ?irketi'nin yapt??? Türkiye Toplum ve Siyaset Ara?t?rmas?'n?n 2009 y?l? 1. çeyrek raporuna göre %12,2 ile Türkiye'nin en güvenilir gazetesi oldu?u ifade edilmi?tir.[4] Ayr?ca Konsensus Ara?t?rma ?irketi'nin yapt??? "Türkiye Gündemi-Ocak 2011" ba?l?kl? anket çal??mas?nda "Sizce en tarafs?z gazete hangisidir?" sorusuna verilen cevaplara göre %10.8 ile Türkiye'de en tarafs?z gazetedir.[5] Bunun yan?nda gazete Fethullah Gülen'e yak?nl??? ile bilinir.[6]
Zaman, Türkiye'nin en çok bas?lan gazetesidir ve günlük tiraj? 950.000 ile 1.000.000 band? aras?nda de?i?mektedir.[7] Gazetenin tiraj denetimi dünyadaki tiraj denetim örgütlerinin federasyonu IFABC'nin de kurucu üyesi olan BPA taraf?ndan yap?lmaktad?r. 18 Nisan 2011 günü, gazetenin günlük net tiraj?n?n 1 milyonu a?t??? duyurulmu?tur.[8]
Gazete, 35 ülkede 10 farkl? dilde, 2 farkl? alfabede yay?nlanmakta ve 10 ülkede bas?lmaktad?r. [9] Ayn? zamanda Türkiye'nin ilk internet sitesine sahip gazetesidir. Görselli?i ile çe?itli konularda defalarca SND tasar?m ödülü alm??t?r.
Kurulu?u ve ilkeleri
3 Kas?m 1986 tarihinde Ankara'da Ulus Rüzgarl? Han'da yay?n hayat?na ba?layan gazete 1987 y?l?nda ?stanbul Yenibosna'daki eski merkezine ta??nm??t?r. Burada 18 y?l faaliyet gösterdikten sonra 2005 y?l? Eylül ay?nda ayn? semtte bulunan yeni binas?na ta??nm??t?r.
Zaman gazetesi, Türkiye ile birlikte 11 ülkede bas?lmakta ve 35 ülkede da??t?lmakta,[10] 10 farkl? dilde ve 2 farkl? alfabede sunulmaktad?r.[11] ?nternetin ilk Türk gazetesi olmu?tur. Gazete sat?? adedi 2001 y?l?nda 200 binlerde iken, 2006 y?l?nda ortalama 630 binlere 2012 y?l?nda ise günlük ortalama 1 milyonun üzerine ç?karak Türkiye’nin en çok okunan gazetesi olmu?tur.
Yay?n kadrosu
Günümüz yazarlar?
Gazetenin ba?l?ca yazarlar? aras?nda Ekrem Dumanl?, ?ahin Alpay, Ali Bulaç, Ahmet Selim, Ahmet Turan Alkan, Mümtaz'er Türköne, Hüseyin Gülerce, Hilmi Yavuz, Mehmet Kam??, Bülent Korucu,Abdülhamit Bilici, M. Nedim Hazar, Bejan Matur, ?hsan Da??, Selim ?leri, Ahmed ?ahin, Mustafa Arma?an, Abdullah Aymaz, Hekimo?lu ?smail, Nuriye Akman, Ali Çolak, Be?ir Ayvazo?lu, ?skender Pala, Nazan Bekiro?lu, Nevin Hal?c?, Günseli Özen Ocako?lu, Ahmet Çak?r ve Okay Karacan, yer almaktad?r.
Eski yazarlar?
Zaman'da 12 y?l ba?yazarl?k yapan Fehmi Koru 1998'de Zaman'dan ayr?lm??,[12] Kas?m 2007'de ise Zaman Grubu'na ba?l? olarak ?ngilizce yay?n yapan Today's Zaman'da yazmaya ba?lam??t?r.[13]. Fehmi Koru ?ubat 2011'de tekrar Zaman gazetesinde yazmaya ba?lam??, [14] [15] Temmuz 2011'de ise Star'a geçmesi sebebi ile Zaman'daki yaz?lar?n? sonland?rm??t?r.[16][17]
Gazetenin kurulu? kadrosunda yer alan di?er bir yazar olan Tamer Korkmaz ise 2007'nin sonlar?nda Zaman 'dan ayr?lm??t?r.[18][19]
Etyen Mahçupyan 2007'de Hrant Dink'in öldürülmesinin ard?ndan Agos gazetesi genel yay?n yönetmenli?ini üstlenmesi sebebiyle sürekli yaz?lar?n? sonland?rarak misafir yazarl??a geçmi?, daha sonra tekrar normal yazarl??a ba?lam??t?r.
Haziran 2008'de Taraf gazetesine transfer olan[20][21] Leyla ?pekçi, Temmuz 2011'de Zaman gazetesindeki kö?esine geri dönmü?tür.[22]
Gazetenin uzun süreli di?er yazarlar?ndan Nuh Gönülta? 2002 sonlar?nda Tercüman gazetesine geçmesi, Eyüp Can 2004'te yeni olu?turulan Referans gazetesinin ba??na getirilmek üzere Do?an Grubu taraf?ndan transfer edilmesi,[23][24], Nevval Sevindi Nisan 2007'de aktif siyasete at?lmas?[25],Alev Alatl? ?ubat 2008'de gazete yay?mlanmas? için gönderdi?i bir yaz?n?n bas?lmamas?[26][27][28], Nihal Bengisu Karaca ?ubat 2009'da[29] ve Elif ?afak Nisan 2009'da[30] Gazete Habertürk'e geçmeleri sebebi ile bu gazeteden ayr?lm??lard?r.
Hüseyin Hatemi ve Mehmet ?evket Eygi di?er eski yazarlardand?r.
Ba?l?ca çizerleri
Da??stan Çetinkaya, Cem K?z?ltu? ve Osman Turhan gazetenin ba?l?ca çizerleridir.
Mizanpaj
3 Kas?m 1986 y?l?nda ilk say?s?n? ç?karan gazetenin logosu ve sayfalar? siyah-beyaz iken, 18 Kas?m 1994 y?l?nda mizanpaj? de?i?en Zaman, k?rm?z? bir logoyla ç?kt?. 3 Kas?m 2001 tarihinde büyük bir de?i?ime giren gazete logosunu maviye çevirdi sayfa tasar?m?n? de?i?tirdi.[31] En son de?i?iklik ise 20 Nisan 2009 y?l?nda gerçekle?ti. Logosunda az bir de?i?ikli?e giden gazete yine sayfa tasar?mlar?nda de?i?ime gitti.[32]
Gazetenin genel yay?n yönetmeni Ekrem Dumanl? 2009 y?l?ndaki tasar?mdaki yenilik ile ilgili olarak daha dikkat çeken, daha rahat okunan, daha ak?lda kalan bir gazete olmak ad?na mizanpaj?n geli?tirilmesi yoluna gidildi?ini[33] ifade etmi? ve bu de?i?imleZaman'?n kendine özgü yap?s? bozulmadan haberi güçlendiren yeni bir dizayna sahip oldu?unu savunmu?tur.[34]
?çerik
Gazete; gündem, ekonomi, d?? haberler, televizyon, kültür-sanat, aile-sa?l?k, yorum ve spor ba?l?kl? sayfalardan olu?ur. "Yorum" sayfalar?nda yabanc? gazete ve dergilerden çevirilere de yer verir.[35]
|
|
|
Gazetenin Kitap Zaman?, Cuma, Cumartesi, Pazar, Bulmaca ve Sektöreel olmak üzere ücretsiz ek yay?nlar? bulunmaktad?r. 241. say?s? ile yerini Pazar ekine b?rakan Turkuaz eki 2006 y?l? sonlar?nda, 200'den fazla hafta sürdürülen Ailem, Arkada??m ve Sporvizyon ekleri 2007 y?l?n?n ikinci yar?s?nda, Gençlik eki ise 125. say?s?n?n ard?ndan Nisan 2009'da yay?ndan kald?r?lm??t?r.
Tiraj
Zaman'?n tiraj? Uluslararas? tiraj denetim kurulu BPA Worldwide taraf?ndan denetlenmektedir.[36] 2011 May?s ay?n?n 2. haftas? ortalama tiraj? 996.352 olarak belirlenmi?tir. [3]
2004'te baz? ulusal süreli yay?n ve reklam ?irketleri taraf?ndan kurulan ABC Türkiye Tiraj Denetim Kurulu (ABC Türkiye) 2005'te kendisine üye olan Zaman'?n tiraj?n? abone sistemi nedeni ile onaylamam??t?r. Bunun üzerine Zaman ABC Türkiye'ninde ba?l? oldu?u uluslararas? tiraj kurullar? fedarasyonu IFABC'ye ve Rekabet Kurumu'na ba?vurmu?tur. [37] ABC Tiraj Denetleme Kurulu, Zaman'?n tiraj?n?n abone sistemi nedeni ile onaylanmad???n? aç?klam??t?r.[36] Zaman ise abonelik sisteminin tüm dünyada en yayg?n ve modern gazete sat?? yöntemi oldu?unu iddia etmi? [38] ve BPA Worldwide'? kendini denetlemesi için Türkiye'ye davet etmi?tir. Dünyadaki tiraj denetim örgütlerinin federasyonu IFABC'nin de kurucu üyesi olan BPA ekibi, 8 May?s 2007 tarihli raporunda Zaman'?n hafta içi ortalama 609 bin, Pazar günü ise 678 bin sat?? yapt???n? tesbit etmi?tir.
Kendilerine yap?lan ba?vuru sonras?nda Rekabet Kurumu ise, ABC Türkiye'nin ço?ulculuk, ?effafl?k ve objektiflik ilkelerinin gereklerini kar??lamaktan uzak oldu?u gerekçesiyle kendisine verilen menfi tespit belgesini 1 May?s 2005'ten itibaren geçersiz oldu?unu aç?klam??t?r. Ayr?ca bütün medya kurulu?lar?n?n yönetimde e?it temsil edilece?i, abonelik sistemi ile çal??an gazetelere de ayr?mc?l?k olu?turmayacak yeni denetim standartlar?n?n belirlenmesi için ABC Türkiye'ye 7 Eylül 2007'e kadar süre tan?d?. Uyar?lar? yerine getiremeyen ABC Tiraj Denetleme Kurulunun tüm faaliyetleri 7 Eylül 2007'de ask?ya al?nm??t?r. [39] [40] [37] [36]
Hürriyet gazetesi yazar? Mehmet Yakup Y?lmaz 20.06.2008 tarihli yaz?s?nda[41] ve 23.06.2008 tarihli yaz?s?nda[42] Zaman'?n bedava da??t?ld???n? ve tiraj?n?n gerçekleri yans?tmad???n? söylemi?tir. Bunun üzerine Feza Gazetecilik Avukat? imzal? tekzip Mehmet Yakup Y?lmaz'?n kö?esinden yay?nlanm??t?r.
Dünyada Zaman gazetesi
Zaman gazetesi 1994 y?l?ndan bu yana ana merkezi New York olmak üzere Amerika'da yay?mlanmaktad?r. Zaman, New York'un d???nda New Jersey, Washington D.C ve Chicago gibi Türklerin yo?un olarak ya?ad??? birçok eyalette okuyucuya ula?maktadir.
ABD d???nda; Almanya, Avusturya, Avustralya, Azerbaycan, Nahç?van, Gürcistan, Ba?kurdistan, Bulgaristan, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, ?ngiltere, ?spanya, ?sviçre, Kazakistan, K?rg?zistan, Kuzey K?br?s, Makedonya, Ukrayna, Moldova, Mo?olistan, Rusya, Romanya, Tataristan,Tacikistan ve Türkmenistan'da da yay?mlanmaktad?r.